Od czego zależy, kiedy wzrosną raty kredytów?

Raty kredytów wzrosną, gdy stopy procentowe zostaną podniesione przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP). Zmiany wysokości rat kredytu następują z opóźnieniem po decyzjach banku centralnego. Kluczowe są tu aktualizacje wskaźnika WIBOR, który bezpośrednio wpływa na oprocentowanie większości kredytów w Polsce. Z kolei obniżki stóp procentowych wywołują stopniowy spadek wysokości rat, jednak efekty nie są widoczne od razu – zależą od warunków umowy i okresów rozliczeniowych.

Podstawowe czynniki wpływające na wzrost rat kredytów

Wysokość raty kredytu zależy głównie od stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego, które regulowane są poprzez decyzje RPP. Każda podwyżka stóp przekłada się na wyższe koszty finansowania dla banków i – w konsekwencji – na klientów posiadających kredyty o zmiennym oprocentowaniu.

Drugim istotnym elementem jest WIBOR – wskaźnik określający oprocentowanie pożyczek na rynku międzybankowym. To właśnie WIBOR, powiązany ściśle z poziomem stóp NBP, bezpośrednio kształtuje koszt kredytów hipotecznych w Polsce. Jego aktualizacja w bankach następuje na określonych w umowie zasadach, najczęściej co 3 lub 6 miesięcy.

Wzrost WIBOR-u po decyzji RPP niesie za sobą wzrost oprocentowania kredytów. Schemat wygląda następująco: zmiana stopy procentowej NBP → zmiana WIBOR-u → aktualizacja oprocentowania w banku → wyższa miesięczna rata.

Czas reakcji rat kredytów na zmiany stóp procentowych

Raty kredytów nie zmieniają się w dniu ogłoszenia nowej stopy przez RPP. Mechanizm działa z opóźnieniem: WIBOR reaguje na zmiany stopy NBP po pewnym czasie, a następnie banki uwzględniają aktualizację przy kolejnych okresach rozliczeniowych danego kredytu.

Jeżeli umowa przewiduje aktualizację wskaźnika WIBOR co 6 miesięcy, rata może wzrosnąć dopiero za pół roku od zmiany stóp procentowych. Dodatkowo, zmiany są często wyliczane na początku każdego nowego okresu rozliczeniowego zgodnie z warunkami umowy kredytowej.

Wpływ rodzaju oprocentowania na wysokość rat

Kredyty ze zmiennym oprocentowaniem są najbardziej wrażliwe na podwyżki stóp procentowych. Nawet niewielka zmiana – na przykład o 1 punkt procentowy – może oznaczać dla kredytu na 400 tys. zł kilkusetzłotowy wzrost comiesięcznej raty.

Z kolei kredyty hipoteczne ze stałym oprocentowaniem zapewniają niezmienność raty przez cały ustalony okres, najczęściej 5 lat. Zmiana stóp procentowych nie wpływa na te zobowiązania, dopóki nie upłynie czas trwania stałej stopy. Po zakończonym okresie oprocentowania stałego bank aktualizuje warunki – możliwa jest wtedy zmiana raty zgodnie z aktualną sytuacją rynkową.

Znaczenie zdolności kredytowej i kosztów życia

Zmiany stóp procentowych nie wpływają na wysokość rat już zaciągniętego kredytu o stałym oprocentowaniu, ale mają znaczenie dla zdolności kredytowej nowych klientów. Obniżka stóp oznacza, że potencjalny kredytobiorca może otrzymać wyższy kredyt – nawet o kilkadziesiąt tysięcy złotych – niż przy wyższych stopach.

Z drugiej strony, wzrost kosztów życia i dodatkowe regulacje bankowe mogą ograniczać wzrost zdolności kredytowej mimo malejących stóp. W ostatnich miesiącach obserwujemy stopniowe, ale nieproporcjonalne podnoszenie kwot możliwych do uzyskania przez przyszłych kredytobiorców.

Aktualne trendy na rynku kredytowym

Od maja 2025 roku zaczęliśmy obserwować stopniową obniżkę stóp procentowych. W maju 2025 RPP obniżyła stopy o 0,5 pkt proc., a w lipcu 2025 o kolejne 0,25 pkt proc., sprowadzając główną stopę referencyjną do poziomu 5,00%.

Dla posiadaczy kredytów, zwłaszcza tych o zmiennej stopie, oznacza to powolny spadek rat. Szacunkowo przy kredycie 400 tys. zł miesięczna rata spadła o ok. 150–170 zł. Z każdą kolejną obniżką możliwe są dalsze – choć stopniowe – spadki miesięcznych zobowiązań.

Popyt na kredyty mieszkaniowe rośnie dynamicznie – tylko w maju 2025 roku liczba zapytań o kredyty mieszkaniowe wzrosła o 46,4% rok do roku, a przeciętna kwota udzielonego kredytu wyniosła 467,6 tys. zł (wzrost o 7,4% r/r). Spadek stóp procentowych już teraz sprawił, że wiele osób może otrzymać kredyt powyżej 500 tys. zł, a prognozy mówią nawet o dostępności kwot na poziomie 600 tys. zł przy dalszych obniżkach.

Podsumowanie: Od czego zależy, kiedy wzrosną raty kredytów?

Wzrost rat kredytów zależy przede wszystkim od decyzji RPP w sprawie stóp procentowych oraz sytuacji na rynku międzybankowym (WIBOR). Raty rosną z opóźnieniem po zmianie stóp, co związane jest z cyklem aktualizacji wskaźników i warunków umów kredytowych. Znaczenie mają też rodzaj oprocentowania oraz warunki i okresy aktualizacji w konkretnym banku.

Zmiany stóp procentowych mają również wpływ na zdolność kredytową. Obniżka stóp powoduje spadek rat i wzrost możliwości kredytowych, choć zmiany te mogą być ograniczane przez ogólne koszty życia i restrykcje bankowe.

Najważniejsze pozostaje monitorowanie decyzji RPP i trendów rynkowych, ponieważ te właśnie czynniki determinują, kiedy raty kredytów wzrosną lub spadną. W obecnych warunkach kierunek jest raczej spadkowy, ale przyszłe decyzje mogą ponownie zmienić ten kierunek.