Ile procent dochodu zabiera ZUS przedsiębiorcom? To pytanie nurtuje każdego prowadzącego działalność gospodarczą w Polsce. W 2025 roku przedsiębiorca zobowiązany jest przekazać na składki społeczne i zdrowotne łącznie nawet kilkadziesiąt procent swojego rzeczywistego dochodu, przy czym wartość ta zależna jest od formy rozliczenia i wysokości uzyskiwanych dochodów oraz przychodów. Z poniższego opracowania dowiesz się, jaka jest aktualna wysokość składek ZUS, jak je liczyć i jak polityka państwa wpływa na ich poziom oraz relację do dochodu przedsiębiorcy.
Składki ZUS dla przedsiębiorców – co obejmują i kto je płaci?
Obowiązek opłacania składek ZUS dotyczy wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie Polski, z wyjątkiem niektórych zwolnionych grup. Do podstawowych składników zaliczamy: ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe (dobrowolne), a także składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy. Dodatkowo każda osoba prowadząca firmę musi odprowadzać składkę zdrowotną, której wysokość powiązana jest z formą opodatkowania i wysokością osiągniętego dochodu lub przychodu [1] [2] [3].
Jak ustalana jest minimalna podstawa wymiaru składek ZUS w 2025 roku?
Najważniejszym czynnikiem determinującym wysokość składek ZUS jest tzw. podstawa wymiaru składek. W 2025 roku wynosi ona 5203,80 zł, co stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ogłoszonego w ustawie budżetowej, wynoszącego 8673 zł [1] [2] [4]. To właśnie od tej kwoty wylicza się wszystkie wartości procentowe dla poszczególnych składek.
Ile wynoszą pełne składki społeczne ZUS?
Wyliczone od wyżej przywołanej podstawy (5203,80 zł) składki wynoszą w 2025 roku:
- emerytalna – 19,52%: 1015,78 zł
- rentowa – 8%: 416,30 zł
- wypadkowa – 1,67%: 86,91 zł
- chorobowa (dobrowolna) – 2,45%: 127,46 zł
- Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (razem) – 2,45%: 127,46 zł
Łączna suma składek społecznych dla przedsiębiorcy objętego pełnym ZUS wynosi zatem 1646,47 zł miesięcznie [1] [2] [3] [4]. Oznacza to, że niezależnie od faktycznych dochodów przedsiębiorca płaci określoną kwotę, która regularnie rośnie wraz ze wzrostem prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Składka zdrowotna dla przedsiębiorców – ile wynosi i jak się ją liczy?
Oprócz składek społecznych należy doliczyć składkę zdrowotną. Dla prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną liniowo jej wysokość to 4,9% od osiągniętego dochodu [1] [2]. Składka ta jest pobierana niezależnie od podstawy ZUS i zawsze ustalana proporcjonalnie do realnych dochodów z działalności. W innych formach opodatkowania może być liczona na innych zasadach, lecz nie ma jednej zryczałtowanej kwoty składki zdrowotnej dla wszystkich przedsiębiorców.
Preferencyjne i obniżone składki ZUS – Mały ZUS i ulgi dla wybranych firm
Polskie regulacje przewidują ulgowe warianty składek: Mały ZUS oraz tzw. preferencyjne składki przez pierwsze 24 miesiące działalności. W przypadku Małego ZUS podstawa obliczana jest na podstawie przychodu z roku poprzedniego oraz liczby dni prowadzenia działalności, dzięki czemu realne obciążenie może być znacząco niższe – podstawa może wynosić minimalnie 1399,80 zł [2] [3] [4]. Rozliczenie takie jest dostępne tylko dla firm o niskich przychodach i spełniających konkretne warunki.
Dzięki tym rozwiązaniom, przedsiębiorcy osiągający niskie dochody lub dopiero rozpoczynający działalność mogą płacić składki, które stanowią znacznie mniejszy procent ich dochodu w stosunku do standardowych stawek. Rozszerzanie dostępności ulg dla mniejszych firm stanowi przedmiot bieżącej debaty publicznej [1] [3].
Jaki procent dochodu przedsiębiorcy zabiera ZUS?
Procentowy udział ZUS w dochodzie przedsiębiorcy jest zmienny i zależy od poziomu dochodu oraz wybranego wariantu opłacania składek. W przypadku przedsiębiorcy rozliczającego się liniowo, składka zdrowotna wynosi zawsze 4,9% od dochodu [2]. Do tego dochodzą stałe kwoty składek społecznych, które wynoszą dla osoby na pełnych składkach ponad 1646 zł miesięcznie niezależnie od faktycznego zysku.
W efekcie, im niższy dochód, tym wyższy procentowo udział ZUS w zysku przedsiębiorcy. Przy niskich dochodach składki mogą faktycznie pochłonąć znaczną jego część. Przy wyższych dochodach procent ten maleje, gdyż składki społeczne pozostają na niezmiennym poziomie, a jedynie składka zdrowotna rośnie proporcjonalnie do zysku [1] [2].
Dla podsumowania: dla większości przedsiębiorców realne obciążenie składkami ZUS wynosi od kilkunastu do nawet ponad 40% dochodu, szczególnie w początkowych fazach działalności lub przy niewielkim zysku miesięcznym. Wykorzystanie preferencyjnych stawek i Małego ZUS może ten procent znacznie zmniejszyć. Jednak nawet w wariancie preferencyjnym minimalne obciążenie rośnie wraz ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego corocznie przez GUS [1] [3] [4].
Wpływ zmian gospodarczych i polityki państwa na poziom składek
Systematyczny wzrost prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia bezpośrednio przekłada się na wzrost podstawy wymiaru składek. Każde podniesienie tej wartości automatycznie generuje wyższe kwoty składek od przedsiębiorców. Oznacza to stały trend wzrostowy obciążeń, który jest przedmiotem licznych debat politycznych oraz prób wdrożenia nowych rozwiązań obniżających koszty prowadzenia własnego biznesu dla osób początkujących lub firm o mniejszej skali działalności [1] [2].
Podsumowanie najważniejszych faktów
Podsumowując, przedsiębiorcom w Polsce ZUS zabiera co miesiąc znaczną, często kilkudziesięcioprocentową część dochodu. Czy procentowy udział ZUS w dochodzie spadnie lub wzrośnie w kolejnych latach? Zależy to wyłącznie od polityki państwa dotyczącej prognoz wynagrodzenia oraz ewentualnych nowych ulg w systemie składek. Przy aktualnych zasadach trudno spodziewać się obniżenia procentowej wartości obciążeń ze strony ZUS dla większości prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą [1] [2] [3] [4].
Źródła:
- https://rachunkowosc.com.pl/jakie-skladki-zus-zaplaca-przedsiebiorcy-w-2025-r
- https://www.pitax.pl/wiedza/aktualnosci/skladki-zus-2025/
- https://zus.pox.pl/skladki-zus-2025.htm
- https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/skladki/wysokosc-skladek-na-ubezpieczenia-spoleczne
Finansowy Market to więcej niż kolejny portal informacyjny. Jesteśmy grupą ekspertów, którzy postanowili zrewolucjonizować sposób, w jaki Polacy myślą o pieniądzach. Nasza misja to demokratyzacja wiedzy finansowej – prosto, rzetelnie i bez zbędnego complicated.