Jak skorzystać z ulgi na start i jaki kod wybrać?

Ulga na start daje możliwość przez 6 miesięcy nie płacić składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcom, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą lub wracają do niej po minimum 60 miesiącach przerwy. Zwolnienie obejmuje wszystkie składki ZUS poza zdrowotną, którą przedsiębiorca zobowiązany jest opłacać co miesiąc. Kluczowym warunkiem skorzystania z ulgi jest brak prowadzenia firmy w ostatnich 5 latach oraz brak świadczenia takich samych usług, jak podczas wcześniejszego zatrudnienia na etacie u tego samego pracodawcy. Właściwy kod PKD wybierany podczas rejestracji działalności nie decyduje o prawie do ulgi – istotny jest status początkującego przedsiębiorcy. W artykule wyjaśniamy wszystkie szczegóły dotyczące ulgi na start i prawidłowego wyboru kodu.

Na czym polega ulga na start w ZUS?

Ulga na start to zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez 6 pełnych miesięcy. Oznacza to brak konieczności płacenia składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Obowiązkowa pozostaje jedynie składka zdrowotna ustalana od minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku wynosi ona 314,95 zł miesięcznie i przedsiębiorca jest zobowiązany do jej regularnego opłacania przez cały okres korzystania z ulgi na start[1][4][9].

Prawo do ulgi przysługuje osobom fizycznym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólnikom spółek cywilnych, którzy nie prowadzili działalności gospodarczej przez poprzednie 60 miesięcy lub powracają po co najmniej 5 latach przerwy. Aby ulga była dostępna, przedsiębiorca nie może wykonywać działalności w ramach jednoosobowej firmy na rzecz byłego pracodawcy, jeżeli czynności wykonywane są takie same, jak w okresie wcześniejszego zatrudnienia[1][4][5][6].

Kto może skorzystać z ulgi na start?

Uprawnieni są wyłącznie przedsiębiorcy, którzy:

• nie prowadzili działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy lub powracają po minimum 5 latach przerwy,
• nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy w zakresie czynności takich samych, jak wykonywane uprzednio na podstawie stosunku pracy,
• są osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobową firmę lub wspólnikami spółki cywilnej.

Brak spełnienia któregokolwiek z warunków skutkuje utratą prawa do ulgi. Należy pamiętać, że ulga na start dotyczy tylko właściciela firmy – nie obejmuje składek za ewentualnych pracowników lub współpracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie; te składki należy regulować w pełnej wysokości[3].

Ulga jest najbardziej opłacalna w początkowym okresie prowadzenia działalności, kiedy przychody są jeszcze małe, a koszty związane ze rozpoczęciem działalności bywają znaczące[2].

Jak działa ulga i jakie są jej konsekwencje?

Ulga na start zaczyna obowiązywać od dnia zarejestrowania firmy w CEIDG i skutkuje 6 pełnymi miesiącami bez konieczności opłacania składek społecznych[1][3]. Po upływie tego okresu przedsiębiorca zobowiązany jest zmienić tytuł ubezpieczenia w ZUS na Mały ZUS Plus (niższe składki przez kolejne 24 miesiące) lub przejść na standardowe zasady opłacania ZUS, z pełnymi składkami społecznymi[3][7].

W czasie korzystania z ulgi:

• Nie są naliczane składki emerytalne i rentowe, co oznacza, że okres ulgi nie zwiększa kapitału emerytalnego oraz nie wpływa na uprawnienia rentowe.
• Nie ma możliwości korzystania ze świadczeń chorobowych i macierzyńskich – nie ma prawa do zasiłku chorobowego i zasiłku macierzyńskiego.
• Przedsiębiorca nie nabywa prawa do świadczeń z Funduszu Pracy (np. nie otrzyma zasiłku dla bezrobotnych po zamknięciu działalności w tym okresie).
• Obowiązkowe jest uiszczanie składki zdrowotnej, co pozwala utrzymać prawo do świadczeń medycznych[1][3][9].

Każda z powyższych konsekwencji powinna być świadomie oceniona przed przystąpieniem do ulgi na start. Decyzja o wyborze tej preferencji nie podlega później zmianie w trakcie okresu 6 miesięcy.

Jak zgłosić się do ulgi na start krok po kroku?

Po rejestracji firmy w CEIDG przedsiębiorca musi zgłosić się do ZUS z tytułem ubezpieczenia odpowiednim dla ulgi na start. Zgłoszenie to następuje poprzez formularz ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń) lub ZUS ZZA (zgłoszenie jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego), gdzie należy wybrać odpowiedni kod tytułu ubezpieczenia. W praktyce kod działalności PKD wybrany w CEIDG nie wpływa na możliwość skorzystania z ulgi, ważne są wyłącznie warunki formalne ulgi oraz status początkującego przedsiębiorcy[1][4][6].

Ulga na start jest automatycznie liczona przez 6 pełnych miesięcy kalendarzowych od daty rozpoczęcia działalności. Po ich upływie należy terminowo zmienić zgłoszenie w ZUS, wybierając kod tytułu ubezpieczenia dla Małego ZUS Plus lub przejść na zwykłe zasady opłacania składek. Niedochowanie tych terminów grozi sankcjami administracyjnymi i może skutkować koniecznością zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami[3][7].

Wybór kodu PKD a ulga na start

Ulga na start nie jest uzależniona od rodzaju wykonywanej działalności. Przy rejestracji firmy w rejestrze CEIDG należy wybrać kody PKD zgodne z profilem prowadzonej działalności gospodarczej. PKD to Polska Klasyfikacja Działalności i służy wyłącznie określeniu przedmiotu działalności firmy. Do ulgi na start stosuje się standardowe kody zgodne z PKD, ponieważ o przyznaniu ulgi decyduje formalny status przedsiębiorcy oraz inne wymienione w przepisach warunki, a nie rodzaj czy zakres prowadzonej działalności gospodarczej[1][4].

Wybór prawidłowego kodu PKD podczas rejestracji działalności jest jednak istotny ze względów podatkowych i księgowych. Kod ten nie ma wpływu na możliwość skorzystania z ulgi na start, ponieważ preferencja ta dedykowana jest wyłącznie osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą zgodnie z opisanymi wcześniej kryteriami.

Co po okresie ulgi na start? Dalsze możliwości

Po upływie 6 miesięcznego okresu ulgi na start przedsiębiorca może automatycznie skorzystać z preferencji zwanej Mały ZUS Plus. Umożliwia to opłacanie niższych składek społecznych przez kolejne 24 miesiące. Po zakończeniu obu tych okresów przedsiębiorca przechodzi na opłacanie pełnych składek ZUS według standardowych stawek[3][7].

Warto pamiętać, że zarówno w trakcie ulgi na start, jak i późniejszego Małego ZUS Plus, podstawą składki zdrowotnej jest minimalne wynagrodzenie – i ta składka pozostaje do zapłaty bez względu na formę preferencji ZUS[1][9].

Podsumowanie najważniejszych informacji

• Ulga na start pozwala przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia firmy nie płacić składek na ubezpieczenia społeczne.
• W tym okresie obowiązuje wyłącznie obowiązek płacenia składki zdrowotnej (w 2025 roku 314,95 zł miesięcznie).
• Skorzystać z ulgi mogą osoby, które nie prowadziły działalności przez 60 miesięcy i nie wykonują czynności na rzecz wcześniejszego pracodawcy.
• Ulga nie obejmuje składek za pracowników.
• Po zakończeniu ulgi można korzystać z Małego ZUS Plus (kolejne 24 miesiące preferencji).
• Wybór kodu PKD nie wpływa na przyznanie ulgi, ale powinien dokładnie odzwierciedlać rodzaj prowadzonej działalności.

Decyzja o skorzystaniu z ulgi na start powinna być przemyślana ze względu na brak naliczania składek emerytalnych, rentowych, chorobowych i konsekwencje tej decyzji w przyszłości[1][3][7][9].

Źródła:

1. https://www.mala-firma.pl/pytania-i-odpowiedzi/zus/ulga-na-start-od-kiedy-czym-jest-co-daje/
2. https://www.biuroprecyzja.pl/ulga-na-start-czy-to-sie-oplaca/
3. https://graczyk.com.pl/zus/ulga-na-start-6-miesiecy-bez-skladek-na-ubezpieczenia-spoleczne/
4. https://www.zus.pl/-/ulga-na-start-preferencyjna-podstawa-dzialalnosc-nieewidencjonowana-jakie-sa-warunki-uprawnienia-i-skutk-1
5. https://www.ifirma.pl/jednoosobowa-dzialalnosc-gospodarcza-kompendium-2025/
6. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ulga-na-start-dla-przedsiebiorcow-najwazniejsze-informacje
7. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-skladki-zus-przy-jednoosobowej-dzialalnosci-gospodarczej
8. https://zielonalinia.gov.pl/-/ulgi-w-zus-dla-polskich-firm-co-warto-wiedziec
9. https://www.zus.pl/-/informacja-w-sprawie-podstawy-wymiaru-składki-oraz-kwoty-składki-na-ubezpieczenie-zdrowotne-w-2025-r.-dla-niektórych-grup-ubezpieczonych